Sıcak Stresi Nasıl Oluşur ve Nasıl Anlaşılır?
Sıcak Stresi Nedir, Nasıl Oluşur?
Yaz mevsiminde yükselen hava sıcaklıklarıyla, nem oranının artması, yetersiz hava sirkülasyonu vb. çevresel faktörler devreye girerek hayvanların ısı kaybını zorlaştırır. Bu durumda hayvanların vücudu, normal fonksiyonlarını sürdürebilmek amacıyla daha fazla enerji harcar. Hayvanınızın performansı düşer, bağışıklık sistemi zayıflar ve metabolik bozukluklar ortaya çıkabilir. Hayvanların vücut ısılarını dengede tutma konusunda zorlandıkları bu durumlarda sıcak stresi dediğimiz durum yaşanabilir.
Sıcak Stresinin Başlıca Nedenleri:
Hava sıcaklığının 25°C’nin üzerine çıkması (Her hayvan ırkında farklı derecelerde başlayabilir. Ortalaması 25°C’nin üzeri olarak alınmıştır.),
Bağıl nem oranının %60 seviyesinin üstünde olması,
Hayvanların güneş ışığına doğrudan maruz kalması,
Barınakların yeteri kadar havalandırılmaması,
Hayvanların yetersiz su tüketimi,
Kalabalık hayvan popülasyonu,
Yüksek süt verimli inekler gibi yüksek üretim yapan hayvanlarda metabolik yükün fazla olması gibi koşullar birleştiğinde hayvanlar serinleyemez ve sonucunda vücut sıcaklıkları yükselerek sıcak stresine girerler.
Hayvanlarda Sıcak Stresi Nasıl Anlaşılır?
Yukarıdaki koşulların oluşması ile sıcak strese giren hayvanlar davranışsal ve fizyolojik bazı sinyaller verir. Hayvanlarınızı gözlemleyerek belirtileri erken fark ederseniz müdahale şansınız artar ve verim kaybını en aza indirebilirsiniz. Küçükbaş (koyun, keçi vb.) hayvanlarda sıcağa karşı büyükbaş hayvanlara göre daha dirençli olsalar da onlarda da yukarıdaki koşullar birleştiğinde sıcak stresi yaşayabilirler. Her hayvan türünün sıcak stresi yaşadığına dair belirtileri farklı olabilmektedir.
Büyükbaş Hayvanlarda Sıcak Stresi Belirtileri
Büyükbaş hayvanlarda sıcak stresi belirtileri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Nefes sayısının artması (hızlı ve sığ soluma),
Dil çıkarma, ağızdan soluma,
Ayakta durma süresinin artması ve yatmaktan kaçınma,
Aşırı salya akışı,
Yem tüketiminde azalma,
Süt veriminde düşüş,
Vücut sıcaklığının 39.5°C'nin üzerine çıkması,
Huzursuzluk, hareketlilikte artış ya da tam tersi hareketsizlik gibi belirtiler verir.
Küçükbaş Hayvanlarda Sıcak Stresi Belirtileri
Küçükbaş hayvanlarda sıcak stresine yatkınlık özellikle yüksek yapağılı ırklar (Merinos) ve süt verimi yüksek keçiler (örneğin Saanen, Halep) türlerinde daha fazladır.
Sıcak stresi belirtileri ise aşağıdaki gibi gözlemlenebilir:
Hayvanlarda hızlı hızlı ve aşırı nefes alma, burun deliklerinin genişlemesi,
Özellikle keçilerde ağızdan soluma,
Yem tüketiminin azalması,
Kilo kaybı, süt veriminde düşüş ve bağışıklık sisteminde zayıflama,
Hareketsizliğin artması,
Gölgelik alana çekilme çabası,
Ayakta bekleme, uzanmaktan kaçınma,
Daha dalgın olma ve uyarılara az tepki verme,
Normalin üstünde vücut sıcaklığı (keçilerde >39.5°C, koyunlarda >40°C) gibi belirtiler ortaya çıkmaktadır.
Kanatlı Hayvanlarda Sıcak Stresi Belirtileri
Her hayvan türünde farklı belirtilerle gözüken sıcak stresinin kanatlı hayvanlardaki genel belirtileri aşağıdaki gibidir:
Kanatların yana açılması (vücut yüzeyini artırarak serinleme çabası),
Gagalarının açık olarak nefes almaları,
Yem tüketiminde azalma, bunun yanında su tüketiminde artış,
Tüy kabartma ve hareketsizlik,
Yumurta yapan hayvanların yumurtalarında kalite ve verim düşüşü,
Ani ölüm vakalarında yaşanan artış, en belirgin özelliğidir.
Sıcak stresinin nasıl önlendiğini, hangi ürünlerin kullanılabileceğini öğrenmek için "Hayvanları Sıcak Stresinden Nasıl Korursunuz?” içeriğimizi okuyabilirsiniz.