Hayvanlarda Yanıkara Hastalığı Nedir?
Yanıkara hastalığı, özellikle sığırlar, koyunlar ve keçiler gibi hayvanları etkileyen ciddi bir bakteriyel hastalıktır. "Blackleg" ya da "kara bacak" olarak da bilinen yanıkara, Clostridium chauvei adlı bir bakteri tarafından oluşturulur. Bu bakteri, kas ve bağ dokularını hedef alarak lokal şişkinliklere ve gaz oluşumuna neden olur. Yanıkara hastalığı genellikle çok hızlı bir şekilde ilerler ve çoğu zaman hayvanlarda ani ölümlere yol açar. Hiçbir belirti göstermeden hayvanları öldürebilmesi nedeniyle son derece ölümcül bir hastalık olarak kabul edilir.
‘‘Yanıkara hastalığı nedir?’’ sorusunun yanıtı, bu hastalığın etkeni olan Clostridium chauvei bakterisinin hayvanlarda ciddi rahatsızlıklar oluşturduğu ve hızlı bir şekilde ölümle sonuçlanabildiğidir
Hayvanlarda Yanıkara Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Yanıkara hastalığının belirtileri genellikle çok hızlı gelişir ve çoğu durumda ölümle sonuçlanır. Şunlar belirtiler arasında yer alır:
Çıtırdama sesleri eşliğinde gaz dolu şişlikler
Boyun, omuz ve bel gibi bölgelerde şişlikler
Topallık ve kas sertleşmesi
Ateş ve depresif ruh hali
Kalp ve solunum hızında artış
Rumen hareketlerinin kaybolması
Yanıkara hastalığının belirtileri arasında ayrıca kaslardaki renk değişimi yer alır; kaslar kırmızıdan siyaha döner ve dokuları yumuşak bir hal alır. Lezyonlu kaslardan bozulmuş tereyağı veya peynir kokusuna benzer kötü bir koku yayılabilir.
Yanıkara Hastalığı Nasıl Bulaşır?
Yanıkara hastalığı, bakterilerin veya sporlarının kontamine yemler, su ve toprak aracılığıyla alınmasıyla bulaşır. Bu bakteriler, toprakta yıllarca hayatta kalabilir ve hayvanların sindirim sistemi yoluyla vücutlarına girer. Ayrıca deri yaraları üzerinden de bulaşma gerçekleşebilir. Yanıkara hastalığı nasıl bulaşır sorusunun yanıtı, enfekte hayvanların dışkıları, yemleri, suları veya meralarıyla temas eden hayvanlara bulaşmasıdır. Yanıkara hastalığı etkeni olan bakteri, özellikle genç ve sağlıklı hayvanlarda daha yaygın görülür ve yaz ile sonbahar aylarında daha sık ortaya çıkar.
Bakteri, enfekte hayvanların dışkıları, yemleri, suları veya meralarıyla temas eden hayvanlara bulaşabilir. Ayrıca ölü hayvanların bulunduğu topraklar da hastalığın yayılmasına neden olabilir. Koyunlar ve keçilerde ise genellikle açık yaralarla hastalık bulaşır.
Yanıkara Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Yanıkara hastalığı tedavisi oldukça zordur ve çoğu zaman hastalığın belirtileri görüldüğünde tedavi için geç kalınmış olur. Ancak erken teşhis edilirse veteriner hekimler, geniş spektrumlu antibiyotikler kullanarak bakteriyel enfeksiyonu kontrol altına alabilirler. En yaygın tedavi yöntemleri arasında penisilin enjeksiyonu ve lezyonlu bölgelere uygulanan lokal tedaviler yer alır. Veteriner hekimin önerisine göre lezyonlu bölgelerde lavaj gibi ek uygulamalar yapılabilir.
Yanıkara hastalığının tedavisi genellikle hayvanlarda yanıkara hastalığı tedavisi olarak adlandırılır ve hastalığın yayılmasını önlemek için hastalığın şiddetine göre tedavi yöntemleri uygulanır.
Yanıkara Hastalığından Korunmanın Yolları
Yanıkara hastalığından korunmak için en etkili yöntem aşılamadır. Yanıkara aşısı, özellikle hastalığın sık görüldüğü bölgelerde yaşayan hayvanlar için zorunlu bir önlem olarak kabul edilir. Sığırların yanı sıra koyunlar ve keçiler de düzenli aralıklarla yanıkara aşısı ile korunmalıdır. Genellikle 3 haftalık yaştan itibaren hayvanlara yanıkara aşısı yapılır ve bu aşının altı ayda bir tekrarlanması önerilir.
Ayrıca enfekte hayvanların karantinaya alınması ve temas ettiği yerlerin dezenfekte edilmesi, hastalığın yayılmasını önlemede büyük bir öneme sahiptir. Yanıkara hastalığı görülen bölgelerde düzenli veteriner kontrolleri yapılmalı ve hastalık belirtileri gösteren hayvanlar hızlı bir şekilde tedavi altına alınmalıdır.
Yanıkara Aşısı
Yanıkara aşısı, hayvancılık faaliyetlerinin yapıldığı alanlarda hayvanların hastalıktan korunması için en etkili yöntemdir. Yanıkara aşısı genellikle 2 ila 6 aylık yaşlar arasında, iki hafta arayla iki doz şeklinde uygulanır. Aşı tekrarları, hayvanın yaşı ilerledikçe yapılmalı ve beş yılda bir aşılama tekrarlanmalıdır. Koyunlarda ise kırkım veya doğumdan önce aşılama yapılması önerilir.
Aşı, yanıkara hastalığının yayılmasını büyük ölçüde engeller. Ayrıca hayvanlar için uygun hijyen koşullarının sağlanması, hastalığın önlenmesine yardımcı olur.
Yanıkara Hastalığı İnsanlara Bulaşır Mı?
‘‘Yanıkara hastalığı insanlara bulaşır mı?’’ sorusunun cevabı genellikle hayırdır. Clostridium chauvei bakterisi, insanlarda hastalık oluşturmaz. Ancak hasta hayvanların etlerinin tüketimi kesinlikle yasak olarak listelenir. Hayvan ölümleri ve etlerinin tüketimi konusunda dikkatli olunmalıdır.
Yanıkara Hastalığı Olan Hayvan Ölümleri Ne Yapılmalı?
Yanıkara hastalığı nedeniyle hayatını kaybeden hayvanların muhakkak Tarım Bakanlığı’na bildirilmesi gerekiyor. Bakanlık ve veteriner hekim önerileri doğrultusunda hayvan ölüleri imha ediliyor. Genellikle kadavra yakılıyor. Direkt gömme sırasında toprağa bulaşan bakteriler toprakta canlı kaldığı için salgının artmasına neden olabiliyor.
Kesilen Etten Yanıkara Hastalığı Nasıl Anlaşılır?
Eğer kesilen hayvanda yanıkara hastalığı varsa, kaslarda lokal lezyonlar görülebilir. Kas dokusu alacalı olur ve kokuşmanın geç ve yavaş olması belirtiler arasında yer alır. Ayrıca kaslarda gaz toplandığı için kas yapısı süngerimsi bir hal alır ve siyahlaşır. Lenf yumrularında şişlikler, ödem ve gaz dikkat çeker. Göğüs ve karın boşluklarında farklı renklerde sıvı birikimi görülebilir. Kalp kası koyu kırmızı renkte görünür ve koyu renk kan hastalığın belirtisi olabilir.